پکیج تصفیه فاضلاب لبنی
گسترش صنایع لبنی در کشور لزوم تصفیه پساب های حاصل از تولید انواع فرآورده های حاصل از شیر را اجتناب ناپذیر نموده است.صنایع لبنی به طور کلی به عنوان بزرگترین منبع تولید فاضلاب فرآیندهای غذایی به حساب می آیند. صنایع تولید شیر پاستوریزه و سایر فرآورده هاي لبنی در سالهاي اخیر در ایران بسیار توسعه یافته اند، بطوریکه هم اکنون تعداد 233 واحد تولید شیر باتولیدي بالغ بر 2646000 تن شیر پاستوریزه در سال در کشور مشغول به فعالیت می باشند. فاضلاب این صنایع به دلیل تنوع محصولاتی نظیر شیر،ماست، دوغ، پنیر ، خامه و . . . و فصلی بودن فعالیت آنها، علاوه بر نوسان شدید بار آلی، حاوي انواع مختلفی از آلاینده هاي آلی کربنه، نیتروژنه و فسفره می باشد. به علاوه یکی از مشخصه هاي فاضلاب صنایع شیر، بار آلی بالا می باشد که میزان آن بین 1000 الی 10000 گرم درمترمکعب در روز متغیر است. در حال حاضر براي تصفیه فاضلاب صنایع شیر از روشهاي مختلفی نظیر سیستم لجن فعال، فیلتر چکنده،دیسکهاي بیولوژیکی چرخان، لاگون هوادهی و هضم بی هوازي استفاده می شود. فاضلاب صنعت شير دارای BODبسيار بالايی است که ناشی از وجود انواع هيدرات ، چربی و پروتئين است و باتوجه به خاصيت تجزيه پذيری آسان مواد آلی موجود در صنعت شير ، به رغم چربی زياد آن برای توليد بيوگاز بسيار مناسب است.
نوع محصولات تولیدی تعیین کننده میزان بار آلی فاضلاب این صنایع می باشد، برای مثال بار آلی فاضلاب حاصل از تولید پنیر به مراتب بیشتر از بار آلی فاضلاب حاصل از تولید شیر می باشد.
پکیج تصفیه فاضلاب لبنی با رویکرد تصفیه تناوبی با روش لجن فعال متعارف با ته نشینی اولیه ، اکسیداسیون بیولوژیکی و ته نشینی ثانویه قابل انجام است. هضم لجن ، نیترفیکاسیون و توانایی قابل توجه برای دینترفیکاسیون در یک مخزن انجام می شود. با استفاده از یک مخزن ، این فرآیند ها و عملیات به ترتیب زمانی انجام می شود. در واقع این فرآيند را راکتور ناپیوسته متوالی SBR قابل انجام شدن است که یک چرخه زمان بندی شده پر شدن ، واکنش ، ته نشینی و تخلیه دارد. برای جلوگیری از تولید توده های رشته ای پساب زود تجزیه پذیر ، می توان دبی خوراک را برای حالت نا پیوسته تنظیم کرد.
مشخصات فاضلاب صنایع لبنی
حجم و میزان غلظت آلایندهای فاضلاب لبنی با توجه به نوع محصول تولیدی کارخانه و میزان مصرف آب در خط تولید، طراحی خط تولید متفاوت می باشد.
فاضلاب های صنایع لبنی به سه گروه عمده تقسیم می گردند:
آب مصرفی در طی فرایند تولید كه شامل آب به كار رفته برای سرد كردن و گرم كردن فرایندها است. این فاضلاب ها معمولاً عاری از آلاینده بوده و با حداقل تصفیه میتوان آنها را مورد استفاده مجدد قرار داده و یا به درون كانال جمع آوری آب های ناشی از بارش دفع نمود.
فاضلاب ناشی از تمیز كردن كه عمدتاً از تمیز كردن تجهیزاتی كه در تماس با شیر، محصولات شیری، ریخت و پاش شیر و محصولات آن، آب پنیر، آب ناشی از فشرده سازی پنیر، آب نمك و آب ناشی از تجهیزات تولید و حتی خطاهای بهره برداری است. این فاضلاب ممكن است حاوی كلیه تركیبات شیر، پنیر، آب پنیر و آبهای ناشی از زلال سازی لبنیات، آب به كار رفته برای رقیق سازی، مایه ماست، آب میوه ها و تركیبات تثبیت كننده باشد.
فاضلاب بهداشتی كه به طور معمول مستقیماً به تصفیه خانه فاضلاب هدایت می گردد. فاضلاب حاوی شستشوی ماشین الات و تجهیزات حاوی مقادیر زیادی دترجنت و مواد ضد عفونی کننده می باشد که با توجه به نوع ماده مصرفی دارای ph مختلفی می باشند.
مضرات ورود فاضلاب لبنی به آب های جاری
- اکسیژن محلول در آب را به سرعت مصرف نموده و در نتیجه باعث مرگ جانداران آبی خواهند شد.
- باعث تشکیل لجن در کف رودخانه می شوند.
- قارچهای موجود در فاضلاب به سرعت رشد پیدا می کنند.
- مقدار pH آب تدریجاً کاهش یافته و شرایط مناسب برای حیات جانداران را از بین می بردند.
مهمترین عوامل موثر در انتخاب فرآیند تصفیه عبارتند از:
- حجم فاضلاب
- غلظت هریک از آلاینده ها به خصوص دو شاخص مهم BOD5وCOD
- نسبت BOD5به COD
- راندمان مورد نیاز جهت تصفیه
- سهولت راهبری و بهره برداری از سیستم
- نوسانات کیفی و کمی در تولید فاضلاب
- هزینه ساخت، راهبری و بهره برداری از سیستم
واحد های تصفیه فاضلاب صنایع لبنی
واحد هوازی در تصفیه فاضلاب صنایع لبنی: آخرین مرحله از حذف COD و BOD فاضلاب واحد های هوازی می باشد که بخشی از فاضلاب را با استفاده از حباب های ریز و تزریق هوا به شکل لجن در می آورد و سپس عمل تصفیه صورت می پذیرد. رشد چسبیده مثل PBBR و MBBR و یا IFAS و هوادهی گسترده از مهم ترین و اصلی ترین واحد های هوازی می باشد و در آخرین مرحله تصفیه فاضلاب صنایع لبنی که عمل ته نشینی صورت گرفته است و لجن آن شکل گرفته چون به دلیل دانسیته خیلی بالایی که دارد ته نشین گردیده و به راحتی می توان از سیستم حذف نمود.
واحد های بی هوازی در تصفیه فاضلاب صنایع لبنی: فاضلاب کارخانه لبنیات را به دلیل میزان بالای غلظت COD نمی توان به صورت مستقیم وارد واحد های هوازی نمود چون این کار موجب کاهش شدت راندمان این واحد می شود و هم موجب افزایش لجن تولیدی می گردد. برای همین علت استفاده از روش هایی بی هوازی که طراحی آن بر پایه ی تولید گاز به وسیله باکتری های بی هوازی می باشد رواج پیدا کرده است. UASB,UAFBR ,UABR , SGSB از مهم ترین واحد روش های تصفیه به شکل بی هوازی می باشد.
واحد چربی گیر ساده و یکنواخت ساز: در این نوع واحدها PH و دبی آن ها یکنواخت شده و چربی ها به شکل همگن در می آیند به دلیل این که در خط تولید از محلول های بازی و اسیدی استفاده می شود. به دلیل سبکی روغن ها و چربی های غیر محلول در پساب هایی که به صورت غیر محلول هستند در واحد چربی گیر ساده بر روی پطح می آیند و می توان به راحتی به وسیله ی یک پارو جمع آوری نمود.
واحد های حذف ذرات معلق و پیشرفته چربی گیر: در این نوع از واحد ها به صورت شیمیایی یا فیزیکی ذرات جامد معلق فاضلاب ها و چربی های محلول حذف می شود چربی گیری DAF و انعقاد الکتریکی و لخته سازی و انعقاد شیمیایی و چربی گیری CPI از جمله مهم ترین روش های این واحد پیشرفته چربی گیری و حذف ذرات معلق می باشد.